Spektrofotometr i jego zastosowanie w lakiernictwie

Tam, gdzie konieczne jest precyzyjne określenie barwy, swoje zastosowanie znajdzie spektrofotometr. Czym dokładnie jest to urządzenie, do czego służy i jak działa?

Do czego służy spektrofotometr?

Spektrofotometr (mylony często ze spektrometrem – różnicę wyjaśnimy w ostatnim akapicie) to urządzenie elektroniczne o wielkości tabletu, mierzące ilość światła pochłanianą przez próbkę. Dzięki temu możliwe jest dokładne oznaczenie koloru próbki i dobranie odpowiedniej receptury kolorystycznej.

W praktycznym świecie lakierników oznacza to, że za pomocą spektrofotometru można precyzyjnie dopasować kolor lakieru pojazdu w trakcie naprawy. Z punktu widzenia laika, niektóre zmiany są niezauważalne. Zielony to zielony, a doskonalony na przestrzeni lat model samochodu pod kątem koloru będzie może wydawać się zawsze taki sam. Nie oznacza to jednak, że rzeczywiście nic się nie zmieniło.

Kod koloru OEM zapisany na tabliczce samochodu lub zakodowany w numerze VIN to za mało. aby dobrać idealny kolor lakieru. Nawet po zejściu z linii produkcyjnej, pojazd może różnić się kolorem od swoich poprzedników sprzed kilku godzin. Wpływają na to m.in. zmiany ciśnienia i zmiany temperatury powietrza. Poza tym naturalnym procesem jest płowienie lakieru (zwłaszcza w przypadku niemetalicznych pojazdów). Sięgnięcie po lakier z kodu OEM i dopasowanie go do używanego samochodu sprawi, że ostatecznie pojazd będzie miał dwa odcienie…

Spektrofotometr – jak działa?

Spektrofotometr lakierniczy składa się z elementu pomiarowego, który należy przybliżyć do warstwy lakieru. Dzięki wynikom pokazanym na ekranie komputera, można łatwo dobrać skład lakieru bazowego. Od strony technologicznej i fizycznej wygląda to trochę bardziej skomplikowanie. W spektrofotometrze:

• wiązka światła odbija się od warstwy lakieru,
• odbite światło przechodzi przez pryzmat,
• szczelina spektrofotometru mierzy zakres fal elektromagnetycznych i ich długość,
• światło, które zostało odbite przechodzi przez warstwę lakieru i pada na detektor.

Pomiar powinien być wykonywany co najmniej pod trzema kątami, na oczyszczonej i wypolerowanej warstwie lakieru, bez żadnych zarysowań i uszkodzeń. W trakcie pomiaru nie należy natomiast przykładać spektrofotometru do obszarów przy krawędziach i w temperaturze poniżej 15 stopni Celsjusza. W chłodnych miesiącach konieczne jest więc wykonywanie pomiarów w warsztacie lub garażu z zainstalowanym ogrzewaniem.

Spektrometr a spektrofotometr – różnice

Spektrometria (lub inaczej spektroskopia) to dziedzina zajmująca się badaniem powstawania i interpretacją widm. Działania w tym zakresie umożliwiają m.in. identyfikację subtancji i przeprowadzanie analiz jakościowych i ilościowych związków o różnym stanie skupienia. To nie spektrometr, ale spektrofotometr jest wykorzystywany w lakiernictwie. Według podstawowej klasyfikacji spektrofotometr dzieli się na:

• jednowiązkowy – jedna wiązka światła przechodzi przez roztwór wzorcowy, po czym następuje badanie próbki,
• dwuwiązkowy – wiązka światła ze źródła rozdziela się na dwie wiązki, które przechodzą równolegle przed roztwór wzorcowy (pierwsza wiązka) i roztwór badany (druga wiązka).

Podsumowanie

Pomiar koloru spektrofotometrem jest precyzyjny i zajmuje kilkadziesiąt sekund. Dzięki temu urządzeniu lakiernicy mogą dopasować idealny odcień lakieru do odnawianego pojazdu.